اساس نظریه رنگ ها
شناخت رنگ ها گامی ساده و ضروری برای ترکیب بندی بهتر در عکاسی است . عکاسی مطالعه نور است و نور رنگی است ! بنابراین بهتر ایت که دمای رنگها ، چرخه رنگ و کاربردهای آن در عکس هایتان را بهتر بشناسید .
دمـای رنـگ
دمای رنگ با درجه کلوین بیان می شود و عبارتست از میزان حرارتی که باید به یک منبع جسم سیاه داده شود تا نوری یا خواص طیفی مشابه با آن رنگ ساطع نماید .
برای توضیح این تعریف ، رنگ فلز گداخته را در نظر بگیرید . وقتی یک تکه فولاد گداخته می شود ، در ابتدا رنگ آن قرمز تیره می شود . مقتی که گرمتر شود ، دارای رنگی بین آبی و سفید می شود . این پدیده رابطه بین دما و رنگ را نشان می دهد . با بالاتر رفتن دما رنگ فلز گداخته به آبی مایل به بنفش تبدیل شده و سرانجام اشعه ماوراء بنفش نامرئی ساطع می کند . وقتی قطعه فلز از منبع حرارت دور شود ، رنگ آن زرد ، سپس نارنجی و قرمز می شود .
رنـگ هـای سـرد
نیمه آبی چرخه رنگ به عنوان رنگ های سرد شناخته شده که شامل آبی _ سبز و آبی _ بنفش می باشد .
نقاط قوت : این رنگ ها آرام و راحت هستند . این رنگ ممکن است به صورت غیر صمیمی و بی تکلف و ساده دیده شوند و برای انتخاب به عنوان پس زمینه مناسب هستند .
نقاط ضعف : این رنگ ها احساس منفعلانه داشته و ممکن است برای تصاویر گرافیکی قوی مناسب نباشد .
رنگ هاي گرم
رنگ ها دارای مشخصه ای بنام سردی یا گرمی هستند . رنگی که ما می بینیم حاصل طول موج نور منعکس شده از رنگ است . طیف های قابل دیدن بین مادون قرمز ( در انتهای طرف گرم ) و فوق بنفش ( در انتهای طرف سرد ) قرار دارند .
رنگ های گرم نیمه قرمز چرخه رنگ ها به عنوان رنگ های گرم شناخته می شوند که شامل زرد _ سبز و قرمز _ بنفش می باشد .
نقاط قوت : این رنگ ها القاء کننده گرمی و راحتی هستند .
نقاط صعف : رنگ های گرم زیادی در تصویر باعث تضعیف برجستگی که باید در تصویر وجود داشته باشد می شود .
ابـعـاد رنـگ
برای شناخت کامل رنگ علاوه بر شناخت چرخه رنگ ها باید درجه رنگ Hue ، درجه اشباع رنگ Saturation و میزان رنگ Value نیز شناخته شود .
درجه رنگ Hue : درجه رنگ در واقع مشخصه ویژه یک رنگ ترکیب دقیق رنگی آ« را مشخص می کند . مثلا” رنگ قرمز دارای اجزاء متفاوتی از رنگ قرمز _ نارنجی است .
اشباع Saturation : اشباع رنگ که بنام شدت رنگ نیز شناخته می شود ، به قوت یا ضعف ، و پر بودن یا شفافیت یک رنگ اطلاق می شود . وقتی گفته می شود که یک رنگ درخشان و پر است یعنی دارای اشباع و شدت بالا است . برعکس هنگامی که یک رنگ ملایم و شفاف باشد دارای اشباع کم است .
میزان رنگ Value : همانند اثر اشباع ، در عکاسی سیاه و سفید ، روشنایی متناظر با مقدار طیف ها است . با اضافه کردن سفیدی یا سیاهی ، درجات مختلفی از روشنایی بدست می آید . با اضافه کردن سفیدی به یک رنگ ، رنگی کمرنگ و روشن بدست می آید . با ضافه شدن سیاه به یک رنگ تیره تر و سایه ای از رنگ اولیه بدست می آید . اگر میزان سیاهی خیلی زیاد باشد ، به رنگ بدست آمده رنگ تیره گفته می شود . عکس های کم نور این رنگ ها را نشان می دهند . از طرف دیگر ، با زیاد نور دیدن عکس ، رنگ ها رنگ و رو رفته شده و سفیدی از حد اعتدال بیشتر می شود .
رنگهای مـکـمـل مـجـزا
عبارتند از یک رنگ اصلی و دو رنگ مخالف مکمل واقع در دو طرف ضلع روبروی آن رنگ (مثل قرمز و زرد _سبز و آبی _ سبز )
نقاط قوت : این رنگ ها ترکیب های بسیار پر محتوا و معنوی بوده و برای القای احساسات هنرمندانه بسیار مناسب می باشند .
نقاط ضعف : رنگ های مکمل مجزا دارای طول موج های شدیدا” متفاوتی بوده و در نتیجه اگر در عکس در نزدیکی هم قرار بگیرند باعث ایجاد مشکل احساس و اعوجاج اپتیکی برای بیننده شوند .
مسایل بالا براساس رنگ های نقاشی بیان شده است . ترکیب رنگ در نور ، مثلا” روی مانیتور کامپیوتر یا در پرینترهای رنگی ، با رنگ های نقاشی متفاوت است . در این حالت رنگ مشکی از ترکیب رنگ های اصلی ایجاد می شود . پروسه های پرینت ۴ رنگی و برنامه های کامپیوتری که برای ایجاد آنها استفاده می شود بر اساس رنگ های اصلی متفاوتی که شامل زرد ، بنفش، فیروزه ای و سیاه می باشد کار می کنند .
سـه تـایـی هـا
در این حالت سه رنگ با فاصله مشابه با هم در چرخه رنگ ( مثل قرمز ، زرد و آبی در کنار هم قرار می گیرند .
نقاط قوت : این رنگ ها حس خوشحالی و لذت را القاء می کنند . این رنگ ها خصوصا” برای سوژه های بی نظم که نقاط زیادی از تصویر دارای اطلاعات کلیدی است مناسب هستند .
نقاط ضعف : این رنگ ها ممکن است برهم زننده تمرکز باشند .
رنـگ هــای مـتـمـم
عبارتند از رنگ هایی که که در دو سوی مخالف چرخه رنگ قرار دارند ( مثل آبی و نارنجی ) . همانند رنگ های نقاشی وقتی متمم یک رنگ با آن ترکیب شود ، باعث تمایل رنگ به خاکستری می شود و حالت نیمه خنثی ایجاد می کند . با اضافه شدن رنگ متمم بیشتر ، مخلوط به خاکستری نزدیکتر می شود ، تا جایی که دیگر از دو رنگ اولی چیزی دیده نمی شود .
نقاط قوت : با قراردادن رنگ های مکمل در کنار هم ، همدیگر را تقویت نموده و القای حس طراوت و اشتیاق می نمایند و در کنتراست شدید با یکدیگر واقع می شوند . رنگ مکمل باعث می شود که رنگ دیگر درخشانتر و شدیدتر به نظر برسد . رنگ های مکمل برای ایجاد عکس های دارای استحکام و جنبش مفید می باشد .
نقاط ضعف : این رنگ ها ممکن است تمرکز بیننده عکس را از نقاط کلیدی عکس منحرف نمایند . رنگ های مکمل دارای طول موج های بسیار متفاوتی بوده و در نتیجه اگر در عکس نزدیک به هم قرار گرفته باشند ممکن است باعث مشکل دید برای بیننده شوند و اعوجاج ایجاد نمایند .
مــشـابـهــت
در این طرح از رنگ های همسایه ( نظیر قرمز ، قرمز _ نارنجی ، و قرمز _ بنفش ) استفاده می شود .
نقاط قوت : این ترکیب از رنگ ها اثرات آرام بخش دارند و هنگامی که به طرحی جذاب و در عین حال بدون جسارت و تندی نیاز داریم از آنها استفاده می کنیم .
نقاط ضعف : با وجود رنگ های مشابه زیاد در کادر ایجاد تمرکز بیننده عکس به نواحی کلیدی تصویر مشکل می شود .
طرح و اثر رنگ ها
اکنون می خواهیم ببینیم این رنگ ها چگونه با هم مخلوط شده و اثر آنها بر تصویر نهایی چیست ؟ از آنجا که تعداد حالات مختلف رنگی بسیار زیاد است ، در لیست زیر فقط بخش کوچکی از حالات و اثرات مهم مربوط به رنگ ها شرح داده شده است .
اجـزاء چــرخــه رنــگ
تمام رنگ ها از ترکیب سفید ، سیاه و رنگ های اصلی ساخته شده اند . چرخه رنگ ارتباط بین رنگ ها را تشریح می کند .
رنگ های اصلی
رنگ های اصلی ( قرمز ، زرد و آبی که با مثلث نشان داده شده اتد ) رنگ های خاص بوده و از ترکیب هیچ رنگ دیگری به دست نمی آیند . اگر سه رنگ با هم مخلوط شوند نتیجه کار رنگ سیاه است .
رنگ های ثانویه
از ترکیب مساوی دو رنگ اصلی رنگ های ثانویه به دست می آید . نارنجی ، سبز و بنفش رنگ های ثانویه هستند .
رنگ های مرتبه سوم
رنگ های قرمز _ نارنجی ، قرمز _ بنفش ، زرد _ سبز ، نارنجی ، آبی _ بنفش و آبی _ سبز از رنگ های اصلی و ثانویه با هم ترکیب شده و رنگ های مرتبه سوم را تشکیل می دهند
